De artiestenregeling

De artiestenregeling kennen we al sinds het besluit voor de Loonbelasting uit 1940. Deze vreemde regeling is met name bedacht omdat artiesten kennelijk lastig te achterhalen belastingplichtigen zijn. Dit is thans een flauwekulreden, gezien de huidige internationale gegevensuitwisselingen. Een andere reden is de sociale positie voor artiesten verbeteren, dit kan ik me een beetje voorstellen.

In 2001 is een nieuwe artiestenregeling bedacht die wederom aansluit bij het oude criterium "lastig te achterhalen mensen". Op het voorstel kwam destijds felle kritiek vanuit artiestenorganisaties en adviseurs. De administratieve lasten zouden extreem stijgen en de kostenaftrek zou worden geschrapt. Wat vervolgens is ontstaan is een regeling die middels knip-, plak- en lijmwerk een los-zand-regeling is. Artiesten worden min of meer behandeld als rondtrekkende zigeuners of nomaden, dit is al lang niet meer zo. Door deze benadering worden organisatoren en podia opgezadeld met hoge administratieve lasten en een onduidelijke regeling. Jammer, zou ik zeggen.

Wie is artiest?

De wet zegt hier niks over. In de artiestenregeling van 2001 wordt helaas nergens het begrip artiest omschreven. In het oude besluit stond over "de artiest": iemand die een artistieke prestatie levert tijdens een optreden dat middellijk of onmiddellijk door een publiek kon worden gezien of beluisterd. Dit besluit is echter ingetrokken. De conclusie is dan ook dat onduidelijk is wie artiest is, laat de artiest dit dus in overleg met zijn adviseur zelf bepalen. Onduidelijkheid heeft 2 gevolgen: aan de ene kant onzekerheid en aan de andere kant mogelijkheden.

Wanneer regeling toepassen?

De artiestenregeling is van toepassing als er geen normale dienstbetrekking is. Bij een normale arbeidsovereenkomst is de regeling dus niet van toepassing. Heeft de artiest een overeenkomst voor langer dan 3 maanden, dan geldt de regeling ook niet. De artiest moet dan wel betalen in de inkomstenbelasting, maar dit spreekt voor zich. Derhalve is de artiestenregeling niet van toepassing indien:

1. gewone dienstbetrekking;
2. geen gewone dienstbetrekking langer dan 3 maanden;
3. privéfeesten;
4. ondernemers met verklaring.

De artiestenregeling geldt dus voor zelfstandige artiesten die een overeenkomst voor korte duur sluiten, een optreden bijvoorbeeld. Een uitzondering hierop zijn de artiesten met een zelfstandigheidsverklaring. Deze artiesten sturen een factuur (met BTW) en rekenen zelf af met de Belastingdienst. Ook voor optredens op privéfeesten geldt de artiestenregeling niet. Bruidsparen en andere privépersonen mogen de artiesten bruto uitbetalen.

Waarover belasting betalen?

Artiesten hebben geen loon maar een gage. Beide woorden staan voor "geld" en hebben 4 letters, edoch is er een verschil. De heffingsgrondslag voor loon is anders dan voor een gage. In principe is alles wat de artiest krijgt (in geld of natura) belast, hiervan mag een aantal vergoedingen worden afgehaald:

De natura verstrekkingen moeten worden meegenomen tegen de waarde in het economische verkeer. Normaal zou hiervoor de besparingswaarde moeten gelden. Waarom dit bij artiesten anders is, snap ik niet. Reis- en verblijfkosten mogen belastingvrij worden vergoed mits de organisatie over de originele facturen beschikt. De kosten van eigen vervoer vallen niet onder de regeling. Praktisch werkt dit niet omdat artiesten die met de trein komen hun kaartje moeten achterlaten. Tja, hoe komen ze dan thuis?

Eind 2002 was het tarief voor binnenlandse en buitenlandse artiesten gelijk, namelijk 20%. Voor binnenlandse artiesten vind ik dit te laag, maar voor buitenlandse artiesten kan dit veel te hoog zijn, omdat ze in het buitenland ook nog moeten afrekenen en daarnaast niet zoveel kunnen met de kosten die worden gemaakt. Voor binnenlandse artiesten is het tarief toen verhoogd naar zo'n 33% (het tarief van eerste schijf). De werknemerspremies verschillen per bedrijfstak en de meeste buitenlandse artiesten (met overeenkomst voor korte duur) vallen niet onder de sociale verzekeringen.

Aangifte inkomstenbelasting

De loonbelasting is eigenlijk de voorheffing op de inkomstenbelasting. We zien nu 2 situaties:

1. Binnenlandse artiesten: deze personen geven hun inkomen aan in de aangifte inkomstenbelasting en brengen gemaakte kosten in mindering. Meestal krijgen binnenlandse artiesten bij het doen van aangifte een teruggave (tenzij het totaal inkomen per jaar hoger is dan zo'n € 45.000). Ook artiesten zonder een zelfstandigheidsverklaring kunnen aangifte doen als ondernemer (Hoge Raad 11 maart 1981, BNB 1981/105). Als sprake is van bijverdiensten kunnen artiesten die aangeven als inkomsten uit overige werkzaamheden.
2. Buitenlandse artiesten: deze artiesten moeten eigenlijk aan het einde van het jaar in Nederland aangifte doen, dit wordt vaak vergeten. Bij overeenkomsten voor korte duur vallen deze artiesten niet onder de volksverzekeringen en wordt de gage dus uiteindelijk belast tegen zo'n 8% (bij laag inkomen zelfs 1%). Hiermee wordt de reeds betaalde loonbelasting (van 20%) verrekend (Hof Amsterdam 25 april 2000 BNB 2000/369). Een buitenlandse grootverdiener is echter niet meer (sedert 2002) verplicht om aangifte inkomstenbelasting te doen en behoeft dus niet meer bij te betalen. Voor buitenlandse artiesten is de inkomstenbelasting daarmee optioneel geworden.

Datum: 14 februari 2005