Faillissement en aansprakelijkheid

Faillissement en eigen vermogen

Een gemiddelde ondernemer begint zijn eigen zaak eenvoudig. Meestal wordt een eenmanszaak of vennootschap onder firma (hierna VOF) ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Daarna wordt het nieuwe bedrijf aangemeld bij de Belastingdienst en "klaar voor de start".

Hoofdelijk aansprakelijk

Bij een eenmanszaak, VOF (minimaal 2 eigenaren) of een maatschap is de eigenaar volledig aansprakelijk. Dit wil zeggen dat zijn zakelijk vermogen en privévermogen volledig wordt aangesproken bij een faillissement. Als de eigenaar in gemeenschap van goederen is getrouwd, wordt ook het vermogen van zijn partner in het faillissement betrokken. Alles weg dus.

Voorkomen aansprakelijkheid

In de praktijk zie je een aantal oplossingen om de aansprakelijkheid te voorkomen. Dit kan door: 

1. andere rechtsvorm (zoals B.V.);
2. (alsnog) trouwen op huwelijkse voorwaarden.

Andere rechtsvorm

Een B.V. is voor het beperken van risico's de beste oplossing. Een eigenaar van een B.V. (directeur-grootaandeelhouder of DGA) is beperkt aansprakelijk voor schulden van de B.V., eigenlijk alleen bij wanbeleid of onbehoorlijk bestuur. Het privévermogen is afgescheiden van het bedrijfsvermogen. Schuldeisers van de B.V. kunnen geen beroep doen op uw privévermogen, dit slaapt wel zo lekker.

Het is mogelijk om zonder belastingheffing een eenmanszaak, maatschap of VOF om te zetten in een B.V. Dit kost ongeveer € 3.000. Hiermee is dan wel de accountant, belastingadviseur en de notaris betaald en staat de nieuwe structuur. In de praktijk adviseer ik meestal een zogenaamde holdingstructuur. Dit wil zeggen dat er twee B.V.'s worden opgericht waarbij de Holding B.V. alle aandelen heeft in de Werk B.V. In de Holding B.V. zit het vermogen en in de Werk B.V. de onderneming. Een holdingstructuur kost ongeveer € 4.500. Let u er wel op dat de juiste beschikkingen bij de Belastingdienst worden aangevraagd, zodat u niet achteraf geconfronteerd wordt met belastingheffing. Enkele tips:

• Let op dat u bij een faillissement tijdig betalingsonmacht gaat melden bij de Belastingdienst.
• Er kan een aansprakelijkheid voor BTW ontstaan, overleg dit met uw adviseur (tip: richt een stichting op die de (certificaten van) aandelen in B.V. voor u gaat houden).
• Teken privé niet mee voor schulden van de B.V. (borgstelling).

Huwelijkse voorwaarden

In de praktijk wordt deze aansprakelijkheid nog wel eens afgewenteld of opgelost door het aangaan van huwelijkse voorwaarden. Dit kan tijdens het huwelijk en mits dit juist wordt uitgevoerd, is het ook succesvol. Enkele opmerkingen:

• Omzetten van uw huwelijk naar huwelijkse voorwaarden kan tijdens het huwelijk.
• U kunt uw woning op naam van uw partner zetten.
• Curatoren kunnen een overdracht van de woning binnen 3 jaar voor faillissement terugdraaien (nietig verklaren).
• In sommige gevallen bent u 6% overdrachtsbelasting verschuldigd over 50% van de waarde (uw aandeel).
• Als u het niet goed regelt, kan de Belastingdienst de overdracht aan uw partner zien als een schenking (tarief maximaal 27%).
• Vergeet niet met uw bank te overleggen, zodat u na overdracht ook niet meer aansprakelijk bent voor de hypotheek.
• Voor het omzetten naar huwelijkse voorwaarden moet u eerst naar de notaris en daarna naar de rechtbank. De rechtbank geeft meestal toestemming, tenzij schuldeisers worden benadeeld. Kosten notaris ongeveer € 800 (daarnaast griffierechten bij de rechtbank).
• Als u roerende zaken koopt (bankstel, bed, tv, etc.), is degene die deze heeft betaald eigenaar. Bewaar dus bonnen en overige bescheiden.
• Bij een faillissement moet uw partner bewijzen dat de woning geen deel uitmaakt van het vermogen van de failliete ondernemer.

Conclusie

Voorkomen van aansprakelijkheden kan het eenvoudigst door het inbrengen van uw bedrijf in een B.V. In sommige gevallen heeft u niet eens het startkapitaal van € 18.000 nodig. In de nabije toekomst dalen de tarieven voor B.V.'s, dit maakt een B.V. ook eerder aantrekkelijk. Als u dit niet wilt, kunt u voor de complexere oplossing kiezen, de huwelijkse voorwaarden. Laat u goed adviseren door een notaris en fiscaal jurist.