Letselschade en belastingen

Een ondernemer valt van een steiger en komt niet meer in zijn oude vak aan het werk. Hij krijgt een schadevergoeding van € 500.000. Moet hij hierover belasting betalen of niet? Mits de feiten “meezitten” en een deskundige fiscalist wordt ingeschakeld is de vergoeding onbelast, mail voor verdere vragen mr. Dennis J.B. Jongbloed.

Letselschadevergoeding ook over zwart inkomen

Bij de begroting van de schade wegens verlies van arbeidsvermogen mak ook rekening worden gehouden met de inkomsten uit zwart werk van de benadeelde, dit aldus de Hoge Raad op 12 april 2024 (ECLI:NL:HR:2024:568). Deze uitspraak was in lijn met eerdere uitspraken van de rechtbank en het Gerechtshof op 15 november 2022 (ECLI:NL:GHDHSA:2022:2673), het Gerechtshof verwees hierbij ook naar een eerdere uitspraak van ons hoogste rechtscollege (Hoge Raad 24 november 2000 ECLI:NL:HR:2000:AA8453). De belastingdienst zal nu - via de verzekeraars en de uitspraken - op zoek gaan anaar zwart geld (artikel FD 14 oktober 2024). Of deze informatie rechtsgeldig kan worden verkregen is nog maar de vraag. De belastingdienst mag op basis van eerdere gerechterlijke uitspraken geen grote hoeveelheden data zonder specifieke aanleiding opvragen (derdenonderzoek). In 2017 is de belastingdienst al een teruggevloten bij het opvragen van camerabeelden boven snelwegen (artikel). Ook het verschoningsrecht van advocaten kan en zal problemen opleveren.

Letselschade uitkering is box 3 vermogen

Er zijn diverse uitspraken die bevestigen dat een letselschade uitkering moet worden opgenomen in het box 3 vermogen (ondermeer Gerechtshof 's Hertogenbosch d.d. 5 juli 2023 ECLI:NL:GHSHE:2023:2197, Hoge Raad 80a RO ECLI:NL:HR:2024:246). In deze casus heeft Henk een letselschade uitkering ontvangen met als gevolg dat zijn box 3 vermogen substantieel is gestegen. Henk is van mening dat deze uitkering ten onrechte tot zijn box 3 vermogen wordt gerekend. Henk is van mening dat hij ongelijk wordt behandeld t.o.v. andere slachtoffers van dergelijke uitkeringen (zoals slachtoffers van rampen, waar het is vrijgesteld). Volgens het Gerechtshof moeten ook slachtoffers van rampen de uitkering in box 3 opnemen en is er dus geen sprake van "fiscale" discriminatie. De immateriele schadevergoeding (redelijke termijn) wordt toegekend en de aanslag wordt verminderd i.v.m. het geboden rechtsherstel (kerstarrrest Hoge Raad)

Inleiding

Bij overleg of discussies met de Belastingdienst over letselschade is een adviseur zeker van belang. Het zal van de presentatie van de feiten afhangen hoe de Belastingdienst gaat oordelen over de belastingheffing.

Psychisch leed

Een ontslaguitkering die mede bestaat uit een vergoeding voor psychisch leed is volgens oudere uitspraken belast als loon (Hoge Raad januari 1999). Volgens een recentere uitspraak van het Gerechtshof (mei 2003) is het deel dat ziet op het psychisch leed en aantasting van de eer en goede naam onbelast. Hoe dit moet worden toegedeeld, is dan nog wel de vraag.

Uitspraken

Een vergoeding voor letselschade die niet is toe te rekenen aan een bestaande onderneming of baan (dienstbetrekking) is in principe onbelast, hierbij maakt het eigenlijk niet uit of rekening is gehouden met te derven inkomen.

Er zijn diverse uitspraken van ons hoogste rechtscollege (de Hoge Raad) waarin is vastgesteld dat een vergoeding voor blijvend verlies van arbeidsvermogen onbelast is (BNB 1984/2 en BNB 2002/150). Een vergoeding voor tijdelijk verlies van arbeidsvermogen is veelal wel belast.

Hoge Raad oktober 2006
Een ondernemer krijgt een ongeluk en wordt hierdoor blijvend invalide. Het Gerechtshof stelt dat de ondernemer best nog wel kan werken en dat geen sprake is van verlies aan arbeidsvermogen, uitkering is dan belast in box 1. Dit is volgens de Hoge Raad (ons hoogste rechtscollege) niet juist, de uitkering is onbelast. De Hoge Raad stelt dat het karakter van de vergoeding van belang is, de ondernemer kon immers een deel van zijn ondernemersactiviteiten niet meer uitoefenen.

Gerechtshof februari 2008
Een eigenaar van een constructiebedrijf valt van een loopbrug. Hij is ongeschikt om zijn werk nog uit te oefenen. De verzekeringsmaatschappij heeft € 270.000 aan de ondernemer betaald. Hiervan heeft € 180.000 betrekking op verlies van arbeidsvermogen. Volgens de inspecteur is geen sprake van volledig verlies van arbeidsvermogen, een deel (€ 130.000) is volgens hem belast in box 1. De Rechtbank stelt de inspecteur in het gelijk, het Gerechtshof niet. Het Gerechtshof oordeelt dat het gehele bedrag van € 270.000 onbelast is, er is immers sprake van blijvend verlies van arbeidsvermogen. Dat de ondernemer nu – op een creatieve wijze – ander inkomen geniet doet er dan niet toe.

Letselschade belastingvrij bij ondernemer

Een (sport) ondernemer krijgt gedurende zijn werk een ongeval. Naar aanleiding van dit ongeval wordt hem € 480.000 uitgekeerd door een verzekeraar. In geschil is of dit bedrag tot de winst uit onderneming behoort, volgens de inspecteur wel. De Rechtbank denkt hier anders over. Een groot deel van het ontvangen bedrag ad € 480.000 is belastinvrij (€ 388.000). Dit komt omdat dit bedrag ziet op het verlies van arbeidsvermogen. De ondernemer kan fysiek de tot zijn onderneming behorende diensten niet meer uitvoeren door het ongeval. De vergoeding is dan onbelast, omdat sprake is van blijvende (gedeeltelijke) arbeidsongeschiktheid. Een bedrag van € 42.000 wordt wel belast. Rechtbank Zeeland West Braban 1 september 2022 ECLI:NL:RBZWB:2022:5081