Thuiszorg en belastingen

Op dit moment worden diverse thuiszorgorganisaties benaderd door de Belastingdienst of het UWV. De kern hierbij is of zorgverleners ondernemer zijn of werknemer. De eerste procedure hieromtrent is door de thuiszorgorganisatie verloren, de Rechtbank in Almelo was van mening dat de ondernemers in dienstbetrekking waren.

Zelfstandigen in de thuiszorg

De thuiszorg is op dit moment onderdeel van een groot onderzoek door het UWV en de Belastingdienst. Ons kantoor is betrokken bij de begeleiding en advisering van thuiszorgorganisaties. De centrale vraag is: “Zijn zorgverleners in dienstbetrekking bij de thuiszorgorganisatie of zijn ze zelfstandig ondernemer?” De financiële belangen en gevolgen voor de thuiszorgorganisaties zijn groot.

Algemeen

Enkele thuiszorgorganisaties hebben in 2004 hun bedrijf omgevormd. Ze waren niet langer werkgever maar gingen optreden als bemiddelaar in de zorg. Door deze omvorming werd gewerkt met zorgverleners die in het bezit waren van een zogenaamde VAR-verklaring, hierover later meer. De werkrelatie tussen de bemiddelaar en de zorgverlener wordt niet meer gezien als echte dienstbetrekking maar als fictieve dienstbetrekking. De arbeidsovereenkomst werd omgezet in een overeenkomst van opdracht.

De reden voor deze constructie is dat ook in de gezondheidszorg meer marktwerking moet ontstaan, de overheid wordt steeds scherper op de mogelijkheden voor concurrentie. De thuiszorg moet goedkoper worden, dit is een mogelijkheid hiertoe. Door de omvorming dalen de loonkosten en stijgen de netto inkomsten van de zorgverleners. Nadeel is dat bepaalde rechten van de zorgverleners (pensioen, WW, ziekte-uitkeringen, etc.) komen te vervallen of dat men deze zelf moet verzekeren.

Standpunt Belastingdienst

De Belastingdienst wijst de VAR-verklaringen voor zorgverleners af en draait hiermee de constructie de nek om. Zij vinden de bemiddelingsconstructie een schijnconstructie waarin gewerkt wordt met werknemers die zelfstandigen worden genoemd. Ook het UWV ziet de constructie niet zitten. Op dit moment wordt er – voor zover mij bekend – nog geen procedure bij de Rechtbank gevoerd. De eerste procedures zullen eerdaags volgen.

Fiscaal

Sinds 2002 kunnen zelfstandigen en de opdrachtgever zekerheid krijgen over de werkrelatie. Dit kan middels een zogenaamde Verklaring Arbeidsrelatie (VAR). In 2005 is deze wet uitgebreid (Wet uitbreiding rechtsgevolgen VAR). Vanaf 2005 is er zekerheid voor het achterwege blijven van heffingen door de Belastingdienst en de uitvoeringsinstelling. De huidige VAR is 12 maanden geldig.

Het onderscheid tussen werknemer en zelfstandige is nog altijd lastig te maken en de gezagsverhouding is veelal punt van discussie. In de praktijk worden naheffingen opgelegd bij de opdrachtgever / werkgever en niet snel bij de zelfstandigen zelf. Het zal afhangen van de overeenkomst tussen de opdrachtgever en de zelfstandige of de heffingen (en boeten) door de opdrachtgever kunnen worden verhaald. Als de zelfstandige een werknemer blijkt te zijn, heeft hij of zij nog geen recht op uitkeringen, de werknemerspremies worden immers nog niet voldaan. Vroeger was dit anders en was er wel een recht op een uitkering.

Praktijk

In de praktijk wordt op verschillende manieren door de thuiszorgorganisaties gewerkt. Met name de contracten met de zorgkantoren, zorgverleners en zorgvragers zijn van belang. Daarnaast spelen de geldstromen ook een belangrijke rol, wordt er rechtstreeks aan de zorgverlener (zelfstandige) betaald of door / via de zorgvrager.

Aandachtspunten

1. Alfahulp: De alfahulpen zijn niet in dienstbetrekking van de uitzendende / bemiddelende instelling maar van het gezin waar zij hulp verlenen. Daardoor vallen zij onder de vrijstelling van artikel 5 (Wet op de Loonbelasting 1964) indien zij doorgaans op minder dan drie dagen per week hun arbeid verrichten in het desbetreffende gezin. De Staatssecretaris heeft de spelregels opgenomen in een besluit. Er wordt een overeenkomst gesloten tussen de hulpvrager en de hulpverlener, dit mag met bemiddeling van een andere organisatie. De arbeidsrelatie wordt niet als dienstbetrekking gezien.
2. VAR-verklaring: Als een zorgverlener in het bezit is van een VAR-verklaring 2006 is loonheffing niet aan de orde.
3. Geldstroom: Indien er geen directe geldstroom is tussen de bemiddelaar en de zorgverlener, is een dienstbetrekking lastiger te construeren. Een element van de dienstbetrekking ontbreekt, de betaling. Deze constructie wordt door de Belastingdienst of het UWV wellicht aangeduid met schijnconstructie.
4. Feiten en contracten: Soms zorgen de contracten van de thuiszorgorganisatie voor problemen. De feiten kunnen anders, zijn edoch de contractuele afspraken kunnen fiscaal roet in het eten gooien. Uiteindelijk moet de rechter naar de feiten kijken.

Procedure thuiszorg wel ondernemer

Het Gerechtshof in Den Haag ziet een zorgverlener wel als IB ondernemer. Dit ondanks dat de zorginstelling rechtstreeks contracten sloot met de zorgvrager en het feit dat de zorginstelling eind verantwoordelijke bleef voor de kwaliteit van de zorg en het opstellen van de zorgplannen. De feiten

• mevrouw X staat ingeschreven in het BIG register
• mevrouw x is verpleegkundige en werkt voor 24 uur bij een ziekenhuis
• mevrouw x werkt daarnaast nog voor 6 bemiddelingskantoren, ze voert de werkzaamheden na eigen inzicht uit
• mevrouw x factureert soms rechtstreeks aan de zorgvragers
• bij ziekte of vakantie zoekt mevrouw X zelf vervanging
• de zorginstelling maakt afspraken met de zorgvrager
• mevrouw x heeft zelf een beroepsaansprakelijkheidsverzekering afgesloten (medische fouten)

Volgens de Rechtbank en het Gerechtshof is mevrouw X ondernemer. Ze voldoet niet aan het urencriterium en heeft dus geen recht op ondernemersfaciliteiten. Ze is echter wel ondernemer.

Conclusie

Voor de bemiddelingsorganisatie is een goede voorbereiding voor het onderzoek van de fiscale autoriteiten van het grootste belang. Het eindverslag van de controle moet een juiste weergave vormen en het inschakelen van specialisten is noodzakelijk. Als u vragen heeft, belt of mailt u gerust met één van onze specialisten.