Dossierinzage bij de Belastingdienst

Een belastingplichtige heef het recht om zijn eigen belastingdossier bij de Belastingdienst te bekijken. Als een inspecteur een naheffingsaanslag of navorderingsaanslag heeft opgelegd of als deze afwijkt van een door belastingplichtige (of diens accountant, of beter: diens fiscalist) ingediende aangifte, is het fijn om te weten waarom er wordt afgeweken. Voor een belastingplichtige is het relevant om te weten welke informatie de Belastingdienst over hem-haar in bezit heeft en waarom er aanslagen worden opgelegd.

Welke informatie heeft de inspecteur in zijn bezit? Is deze informatie voor mij van belang?

Wettelijk recht op dosserinzage vanaf 2026

Vanaf 2024 wordt de dossierinzage in de wet opgenomen (amendement). Volgens een mededeling van de staatssecretaris wordt deze nieuwe regeling pas in 2026 ingevoerd, een gemiste kans.

Nieuws inzage dossierinzage belastingdienst

In de bezwaarfase, maar ook als een boete is aangekondigd of opgelegd, heeft de belastingplichtige het recht om zijn volledige dossier bij de Belastingdienst in te zien. In de praktijk wordt niet altijd het volledige dossier door de Belastingdienst verstrekt. Regelmatig wordt inzage in het volledige dossier geweigerd en wordt bijvoorbeeld enkel `beperkt` een deel van de correspondentie verstrekt. De Hoge Raad heeft in 2015 en in 2018 al duidelijk gemaakt wat "op de zaak betrekking hebbende stukken zijn". Ook heet AG IJzerman in 7 zaken zijn licht laten schijnen op deze kwestie. Als het gaat om FIOD informatie, is dit artikel fijn leesvoer voor fiscalisten.

Ook bestaat er een recht op afschriften - kopieën van de documenten. In deze procedure in 2021 wordt nog eens duidelijk wat er wel en niet moet worden verstrekt. Ook informatie verkregen uit een derdenonderzoek moet aan de belastingplichtige worden verstrekt. De rechter stelt in deze procedure dat binnen 4 weken alle informatie moet worden verstrekt. Het valt ons op dat de rechter ook een beetje klaar is met "verstoppertje spelen". Als de informatie niet binnen 4 weken wordt verstrekt wordt er een dwangsom van € 10.000 per week opgelegd. Ook moet de Belastingdienst de werkelijke proceskosten vergoeden, dit zien we zelden.

Op welk moment mag u uw belastingdossier inzien?

Het kan prettig zijn om uw fiscale dossier bij de Belastingdienst in te zien voordat u bezwaar gaat aantekenen. In de algemene wet bestuursrecht staat echter dat u recht heeft op dossierinzage tijdens de hoorfase / hoorzitting (artikel 7:4 Algemene Wet Bestuursrecht). In deze fase is uw bezwaarschrift al ingediend.

Voor en tijdens de bezwaarfase heeft u dus - op grond van de Nederlandse wetgeving - geen recht op inzage in uw belastingdossier.

Als er sprake is van een boete (of aankondiging boete) dan gelden er andere spelregels. Vanaf het moment dat een boete is aangekondigd moet de inspecteur een belastingplichtige / belanghebbende op diens eigen verzoek inzage verstrekken in zijn boetedossier (artikel 5:49 Algemene Wet Bestuursrecht).

Verzoeken om inzage stukken tijdens hoorzitting

Het is volgens het Gerechtshof 's Hertogenbosch heeft op 9 augustus 2023 (ECLI:NL:GHSHE:2023:2595) van belang dat u bij een schending van het inzagerecht (artikel 7:4 lid 3 AWB) hierover een opmerking maakt tijdens de hoorzitting. Als een belanghebbende - die door een proffesionele gemachtigde wordt bijgestaan - tijdens een hoorzitting niet opnieuw aanvoert dat hij door het achterwege laten van de inzage in zijn stukken (dossier bij de belastingdienst of de overheidsinstelling) informatie mist, de belanghebbende deze informatie kennelijk niet nodig heeft, niet meer nodig heeft of niet heeft gemist. Tijdens een (telefonische) hoorzitting is het ontbreken van het inzagerecht niet aan de orde gesteld. Het Hof gaat met de wettekst in de hand (artikel 6:22 AWB) aan het inzagerecht / de inzageplicht (artikel 7:4 lid 2 AWB), voorbij.  Het Gerechtshof komt tot het volgende:

• RO 4.6: Indien, zoals in het onderhavige geval, geen ter inzagelegging heeft plaatsgevonden voorafgaand aan de hoorzitting, dan mag van belanghebbende worden verwacht dat hij voorafgaande of tijdens die hoorzitting nogmaals daarom verzoekt. Als een belanghebbende, zeker in het geval hij wordt vertegenwoordigd door een professionele gemachtigde, tijdens die hoorzitting niet opnieuw aanvoert dat hij door het achterwege laten van de ter inzagelegging informatie mist, dan mag in beginsel worden aangenomen dat hij die stukken kennelijk niet (meer) nodig heeft. Het laten passeren van de mogelijkheid in de bezwaarfase om informatie te vergaren, die nodig is om de bezwaarfase optimaal te laten verlopen, moet dan voor rekening van belanghebbende blijven. Uit het verslag van de (telefonische) hoorzitting volgt niet dat belanghebbende zijn klacht over schending van het inzagerecht naar voren heeft gebracht. Weliswaar golden ten tijde van het horen van coronamaatregelen maar ook dan geldt dat de gemachtigde had kunnen informeren naar de gang van zaken met betrekking tot de inzage.

De Hoge Raad laat het verder bij op 12 april 2024 (ECLI:NL:HR:2024:578). Dit hoeft geen algemene lijn te zijn, het inzagerecht speelde tijdens de corona periode, de ambtenaar heeft dit recht niet gemeld, de hoorzitting was telefonisch en tevens waren alle stukken online beschikbaar. Ook heeft de ambtenaar een paar keer gevraagd of belanghebbende alle stukken in bezit had.

Europees recht en inzage in belastingdossier

Volgens het Europese recht heeft u eerder recht op inzage in uw dossier. Volgens het Handvest (artikel 41) heeft een ieder het recht om toegang te krijgen tot het dossier hem betreffende (artikel 41 lid 2 ). Dit handvest geldt binnen de Europese Unie en volgens redelijk vaste jurisprudentie (Hof van Justitie) gelden deze regels vrijwel automatisch ook voor Nederland (zie ook de uitspraak van het Hof van Justitie d.d. 26 februari 2013, voor de liefhebber: Akerberg Fransson procedure). Deze lijn wordt door verschillende "geleerden" onderstreept en niet altijd door de Belastingdienst geaccepteerd.

Tips bij dossierinzage belastingdienst

Neem uw paspoort of rijbewijs mee naar elke bezoek bij de belastingdienst. Onderstaand enkele tips welke u voor de dossierinzage aan de inspecteur kunt sturen.

1. Vragen om inhoudsopgave van het dossier (met melding welke stukken eruit zijn gehaald).
2. Vragen of er ook een digitaal dossier aanwezig is. 
3. Vraag expliciet of het dossier dat u mag inzien volledig is en/of er stukken zijn uitgehaald. Als er stukken zijn uitgehaald vraag dan waarom.
4. Leg de stukken op chronologische volgorde en maak na het gesprek een tijdlijn. Dit geeft een beter inzicht in de feiten.
5. Vragen om e-mails, notities, standpunten kennisgroep en vastleggingen van telefoongesprekken. 
6. Vragen of behandelaar erbij kan zijn. 
7. Kijk kritisch of er stukken ontbreken (bijvoorbeeld door verwijzingen in de stukken naar andere stukken, mails of telefoongesprekken).
8. Vraag vooraf om de voorgenomen uitspraak op bezwaar en/of het standpunt van de inspecteur.
9. Vraag aan einde van gesprek dat toekomstige stukken aan u worden toegestuurd.
10. Aangeven dat je eventueel afschriften en/of foto's, wilt nemen.

Tips voor hoorgesprek belastingdienst

De Algemene wet bestuursrecht (Awb) bepaalt (artikel 7:2) dat u in de gelegenheid moet worden gesteld te worden gehoord voordat er een beslissing wordt genomen. Als de belastingdienst aan al uw bezwaren tegemoet komt is dit niet echt nodig. In Artikel 25 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) is bepaald dat u slechts wordt gehoord op zijn verzoek. In het hoorgesprek kan de belastingdienst extra informatie inwinnen en kunt u uw zienswijze nader toelichten. Hierbij een aantal tips voor het hoorgesprek:

1. Stel een agenda op voor de onderwerpen welke u wilt bespreken.
2. Begin het gesprek met een korte inleiding waarin u het volgende aangeeft (a) de feiten (b) standpunt inspecteur (c) uw standpunt (d) de geschilpunten.
3. Vraag om een toelichting van het standpunt van de inspecteur met indien nodig een verduidelijking van zijn mening of standpunt. Vraag dus om het standpunt van de belastingdienst en hoe ze bij dit standpunt komen.
4. Let op de non verbale communicatie van de inspecteur en overige aanwezigen.
5. Neem alle relevante informatie mee naar het hoorgesprek.
6. Wees helder en duidelijk en geef de inspecteur wellicht nieuwe inzichten, vermijd juridisch of fiscaal jargon, maar noem indien nodig wel jurisprudentie en wetsartikelen.
7. Als u nog stukken of informatie wilt toevoegen neem deze dan mee naar de hoorzitting en laat afschriften achter voor de belastingdienst.
8. Maak een (pleit) notitie met een samenvatting van alle feiten en laat dit aan gespreksverslag hechten.
9. Maak zelf tijdens bespreking verslag en stuur dit direct na de hoorzitting aan de inspecteur. Leg hierin de belangrijkste punten en eventuele afspraken vast. Dit verslag zal dienen als gespreksverslag in de latere fase.
10. Vraag of er stukken uit dossier zijn gehaald en waarom.
11. Indien gewenst probeer in het hoorgesprek een compromis te bereiken of onderzoek of er op onderdelen nog oplossingen zijn te vinden.
12. Vraag of er derdenonderzoeken zijn verricht en/of externe informatie over u is ingewonnen.
13. Maak indien nodig en gewenst duidelijk afspraken aan het einde van het gesprek (dus moet er nog informatie worden aangeleverd en/of standpunten worden toegelicht).
14. Sluit het gesprek correct en professioneel af en bedank de belastingdienst medewerker voor het gesprek.
15. Vraag eventueel een fiscaal jurist (second opion) om de situatie te beoordelen. U kunt ons hiertoe een mail sturen voor een vrijblijvende offerte.

Toch inzage in uw dossier

1. Op grond van de algemene beginselen van behoorlijk bestuur is het redelijk dat u weet waarom de Belastingdienst u een naheffingsaanslag of navorderingsaanslag heeft opgelegd. Ook is het prettig om te weten waarom van uw aangifte wordt afgeweken.
2. Voorlopige voorziening: doordat u geen inzage krijgt in uw (proces-)dossier wordt u in uw belangen geschaad. Dit is een reden om via een voorlopige voorziening inzage in uw dossier aan te vragen.
3. Vraag de Belastingdienst om inzage: meestal werkt de Belastingdienst wel mee aan een dossierinzage tijdens (of voor) uw bezwaarschrift.